Adem-in-adem ui-ui-ui-uit!

Ademen doen we als vanzelf, zonder dat we er echt over na hoeven te denken. Toch blijkt dat we het onbewust vaak verkeerd doen. Maar hoe moeilijk kan het zijn? Saltredacteur Roxane Catz nam de proef op de som en ging op ademles.

“Zet je neus wijd open, adem zo laag mogelijk in naar je buik en dan via je zijflanken in je borst. Adem vervolgens zo lang mogelijk uit en laat alles in gedachten van je afglijden.” Ademdeskundige en yogadocent Fred van Beek zit voor ons op zijn matje en is bezig ons in een intensief uurtje ademhalen de nodige ademkunst bij te brengen. Met zijn tweeëntachtig jaar is hij nog een uiterst kwieke man en zijn ‘geheim’ is kostbaar maar niet duur: goed ademhalen. “Adem is energie, adem is leven, adem is zijn, adem is alles!” benadrukt hij.  Als baby hadden we ooit een natuurlijk en gezond ademhalingsritme. Maar omdat onze samenleving is gebaseerd op prestatie, waarbij hoger, beter en sneller sleutelwoorden zijn, hebben we het vermogen om de dingen gewoon te laten gebeuren bijna afgeleerd. Ieder mens ademt weliswaar automatisch, maar dat betekent nog niet dat het ook automatisch goed gaat. We moeten onszelf dus als het ware herprogrammeren  om iets weer op natuurlijke wijze te kunnen doen.”

Basic food
Ik adem me een slag in de rondte en voel hoe mijn lijf en hoofd prettig gaan tintelen. Alsof er meer energie en tegelijkertijd ook meer rust en ruimte in mezelf ontstaat. Dat is ook niet zo verwonderlijk want een goede ademhaling zorgt letterlijk voor meer leven in de brouwerij en een betere balans tussen onze rechter- en linkerhersenhelft, tussen verstand en gevoel. Onze ademhaling is daarom een graadmeter voor onze spanningstoestand. De ademhaling is het enige onderdeel van het autonome zenuwstelsel (hetgeen allemaal als vanzelf plaatsvindt, zoals de spijsvertering , bloedsomloop etc.) dat we zelf kunnen beïnvloeden. Inmiddels weet ik wat stress met me doet en dat een eventuele hyperventilatie-aanval zomaar op de loer kan liggen. Reden genoeg om weer eens wat meer aandacht aan deze belangrijkste voeding van ons bestaan te besteden. Een mens kan namelijk gemiddeld veertig dagen zonder voedsel, vijf dagen zonder water, maar zonder zuurstof overleven we het nog geen paar minuten. Het menselijk lichaam kan 75 % van zijn energie uit een juiste ademhaling verkrijgen. Er bestaan zelfs mensen, zogenaamde breatharians die letterlijk alleen van lucht en (zon)licht leven. Niet dat we dit nu massaal zouden moeten nastreven, maar we kunnen er wel van leren dat er nog veel meer uit onze adem te halen valt. Onderzoek heeft vastgesteld dat ongeveer 80 procent van de mensen slechts 30 procent van hun totale longcapaciteit gebruikt. Een oud Indiaas gezegde luidt: ‘Het is niet hetzelfde of alleen maar het midden van de kamer wordt schoongeveegd of ook alle hoeken en gaten.’ Zo is het ook met de gemiddelde westers mens gesteld die slechts het midden van zijn longen ‘schoonveegt’. Als gevolg hiervan functioneert het lichaam als het ware op en lager pitje en krijgen verschillende organen onvoldoende zuurstof om hun taken goed uit te kunnen voeren.

Less is more
Het aantal keren dat je per minuut ademt is afhankelijk van je fysieke inspanning maar ook van je gemoedstoestand. Gemiddeld halen we in rust zeven tot veertien keer adem per minuut. Rond de zes keer per minuut is ideaal. Bij fysieke inspanning adem je dieper en sneller. Tijdens wandelen zo’n tien tot zestien keer per minuut en wel veertig tot zestig keer per minuut wanner je gaat hardlopen. Bij elke normale ademhaling wordt zo’n halve liter lucht in de longen gezogen en dat kan oplopen tot een slordige zeven liter bij één diepe ademhaling. Door spanning en stress gaan we echter verkeerd ademhalen: te snel of juist te langzaam, wanneer je adem blokkeert. Hierdoor hopen melkzuren en andere kwalijke stoffen zich op in je spieren en organen en sterven lichaamscellen af en kan je allerlei gezondheidsklachten krijgen.Van aambeien, vetzucht en slapeloosheid tot aan depressies. Het goede nieuws is dat we door onze ademhaling te sturen het tij kunnen doen keren. “In tegenstelling tot wat de meesten geneigd zijn te denken, namelijk dat we veel zouden moeten inademen, gaat het bij een goede ademhaling juist om de úitademing,” legt Fred uit uit. “Deze is essentieel. Door goed uit te ademen maak je je van binnenuit leeg en laat je zaken los. Je moet geven om te kunnen ontvangen.. Goed ademen is volgens Fred het beste én goedkoopste medicijn tegen allerlei ziektes en kwalen en de sleutel tot een uitgebalanceerd , bewust en gelukkig leven. Dus wat let je om direct van start te gaan? Begin met een paar minuten per dag: adem in, adem uit…… met de nadruk op uit! Hoe beter je uitademt des te beter je inademing. Die volgt als vanzelf. Dit is misschien wel het simpelste maar beste advies dat ik ooit kreeg. Het leven is soms te eenvoudig om waar te zijn!

Het hoe en waarom van ademhalen
In je hersenen bevindt zich het ademcentrum die het ritme en het proces van de ademhaling regelt. Bij iedere normale ademhaling wordt er zo’n halve liter lucht in  je longen gezogen. Ademen doe je eerst en vooral om zuurstof binnen te krijgen en afvalstoffen (koolzuur) kwijt te raken. De zuurstof komt door je neus of mond via je luchtpijp in je longen. Daar vanuit gaat de zuurstof naar de suikervoorraden in je lichaam waardoor er energie vrijkomt. Paradoxaal genoeg krijg je door een diepe en snelle ademhaling juist veel minder bruikbare zuurstof binnen dan die je nodig hebt. De zuurstof is je lichaam alweer uit, voordat deze is opgenomen.  Hierdoor gebruik je je dus in korte tijd te veel energie. Chronische vermoeidheid kan het gevolg zijn, maar ook het bekende middagdipje heeft hier vaak mee te maken, Door je ademhaling ‘objectief’ te observeren kom je erachter wanneer een gezonde spanning omslaat in ongezonde stress. En als je eenmaal goed kunt voelen wanneer je jezelf voorbij rent, kun je dit met ademhalingsoefeningen corrigeren. Dat werkt beter dan een stuk chocola of een borrel.

Basis ademoefening
De belangrijkste regel voor een juiste ademhaling is: adem zoveel mogelijk door je neus! Die is door de natuur van alle beschermingsinrichtingen – zoals haartjes en slijmvliezen – voorzien, zodat er geen vuiltjes, te koude lucht of giftige gassen kunnen binnendringen. Maar de voornaamste taak van ons reukorgaan is de opname van ‘prana’, de levensenergie. Dit kan je zelf goed ervaren, vooral in prana-rijke gebieden zoals in de bergen, bossen of langs het water. Ademend door je neus ervaar je direct een toename van energie. Adem je daarentegen in door je mond dan is dit effect veel minder. Door je neus wordt de lucht als het ware gevitaliseerd.  
Zet je neus wijd open, alsof je iets lekkers ruikt. Begin met zo laag mogelijk in je buik in te ademen en adem door je neus. Fixeer je vooral niet te veel op de inademing, deze stroomt vanzelf via je flanken naar je borst. Voel hoe je sleutelbeenderen iets omhoog komen en je schouders naar je ruggengraat gaan. Ontspan je schouders en laat de inademing niet in je keel stokken. Adem rustig uit en wacht heel even totdat je vanzelf weer inademt.

De verkoelende ademhaling
Deze manier van ademhalen werkt in op de stofwisseling, omdat het de insulineproductie in balans brengt. Je kunt hiermee je hongergevoel of de trek in een sigaret beheersen. Het brengt ook verkoeling als je het warm hebt en helpt tegen misselijkheid: maak je mond tot een tuitje - alsof je een denkbeeldige sigaret rookt - en haal diep adem vanuit de bodem van je buik. Wanneer je door je neus uitademt voel je hoe de lucht vanaf je schedel door je hele lichaam naar je voeten en vingertoppen wegebt. De energie stroomt zo door je hele lichaam en je laat alle spanning los.

www.fredvanbeek.nl

Leestip:
Even op adem komen, Fred van Beek, ISBN 9055991678, 154 pag.
Verademing, Bram Bakker en Koen de Jong, ISBN 97789048809936, 186 pag.