Rot op! De kunst van het fermenteren

Fermenteren is de laatste trend in foody-land en helemaal hot & happening. Producten laten ‘rotten’ met behulp van gisten, bacteriën en schimmels? Klinkt nou niet bepaald lekker, maar dat is het wel. En het is ook nog eens mega gezond! 

Deze nieuwe voedingstrend is al zo oud is als de wereld, want in het ijskast-loze tijdperk fermenteerde bijna iedereen zijn voedsel, zodat het langer bewaard kon blijven. Het geheim van fermenteren is dat je bepaalde micro-organismen – toegevoegd of van nature aanwezig – hun werk laat doen. Ze eten de aanwezige suikers op, waarbij zuren worden gevormd, zoals melkzuur, maar ook alcohol en koolzuur, waardoor smaak, geur, verteerbaarheid, houdbaarheid en het uiterlijk van het product verandert. Fermentatie moet overigens niet verward worden met het bederven van voedsel, want dat zijn ‘slechte’ bacteriën die dan de overhand krijgen. Door fermentatie krijgen de ‘goede’ bacteriën het juist voor het zeggen en dat is waar het allemaal om draait. Bekende voorbeelden zijn zuurkool (van witte kool), yoghurt (van melk), wijn (van druivensap) thee, ingelegde citroenen en nog veel meer.

Wat zijn de voordelen van fermenteren?

  • Het is een feest voor je tong: het proces zorgt voor hele bijzondere nieuwe smaken aan vooral groenten, fruit, melk, bonen en  granen. Perfect voor de broodnodige variatie!
  • Gefermenteerde voeding is topvoer voor je darmen en daar profiteert je hele gezondheid van. Veel voedingsmiddelen worden door fermentatie beter verteerbaar. Zo verdwijnt bij het fermenteren van melk zo goed als alle lactose, waardoor mensen met een lactose-intolerantie wel yoghurt kunnen eten.
  • De goede bacteriën die tijdens het proces ontstaan werken vele malen krachtiger dan een probiotica supplement. Daarnaast bevat gefermenteerde voeding volop vitamines (vooral B, C en K), mineralen, antioxidanten en vezels. Het maakt het oorspronkelijke voedsel voedzamer;
  • Omdat je voedingsmiddelen lang kunt bewaren is het kostenbesparend en duurzaam;

DIY-tip
Een gefermenteerde ‘probiotische’ drank die je heel makkelijk zelf kunt maken is kefir: fris en licht mousserend - afkomstig uit de Kaukasus - waar het ook wel ‘de drank der honderdjarigen’ wordt genoemd. Je bent dus gewaarschuwd! Dit recept is voor melkkefir (je kunt het namelijk ook op basis van water maken):

Wat heb je nodig? Een kleine portie levende kefirkorrels (in poedervorm kan ook), die je overal op het internet al voor ’n paar euro kunt bestellen. Deze bestaan uit goede bacteriën en gistcellen die gebroederlijk samen leven en in lauw water geactiveerd worden, waardoor ze opzwellen. Dan wordt het een soort natte bloemkool.

  1. Doe hiervan 50 gram in een glazen pot van één liter en giet er een halve liter (volle) melk op ( let er op dat je hiervoor gewone melk gebruikt en geen lang-houdbare);
  2. Dek de pot af met een kaasdoek of luchtdoorlatende doek die je met een elastiek erom heen spant;
  3. Plaats de pot op een donkere plek op normale kamertemperatuur en roer af en toe voorzichtig om;
  4. Na ongeveer vierentwintig uur zal je merken dat de melk verdikt is;
  5. Plaats een plastic (!) zeef (metaal tast de kefir aan) boven een kom, giet de ingedikte massa erdoorheen. Pers eventueel de kefirkorrels lichtjes uit met een houten lepel;
  6. De lichtzure en enigszins tintelende kefir is het lekkerst wanneer je deze gekoeld drinkt en kan je wel een week in de ijskast bewaren. Laat voor alle zekerheid wel af en toe wat koolzuur uit de fles ontsnappen!
  7. De kefirkorrels in de zeef gebruik je opnieuw om weer verse kefir  te maken (start weer vanaf punt 1).

Voor meer informatie over fermenteren kan je je slag slaan bij Sandor Katz die zichzelf met recht een ‘fermentation revivalist’ noemt. Door zijn ziekte (aids) was hij op zoek naar manieren om zichzelf te genezen en kwam hij uit bij fermentatie, dat hij weer volledig op de kaart heeft weten te zetten: wildfermentation.com. Hij heeft ook een aantal geweldige boeken op zijn naam waarvan The Art of Fermentation (alleen in het Engels verkrijgbaar en zo rond de vijfendertig euro bij bol.com) zeker een aanrader is indien je serieus aan het fermenteren wilt slaan